Thursday, January 24, 2013

ලංකාවේ ප්‍රථම පෘතුගීසි ස්මාරකය - Engraved Portuguese Coat of Arms Boulder in Colombo


මීට පෙර ලියපු ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජතුමාගේ සිර කුටිය ගැන සටහනින් වගේම වික්ටෝරියා මහා රාජිනියගේ ප්‍රතිමාව ගැන සටහනිනුත් අවධානය යොමු කළේ කොළඹ පිහිටලා තියෙන ඓතිහාසික වශයෙන් වැදගත් වෙන ස්ථාන සහ නිර්මාණ ගැන. ඉතින් අදත් අටුවාවේ අවධානය කොළඹ නගරයේ පිහිටලා තිබෙන තවත් ඓතිහාසික අතින් වැදගත් වෙන ස්මාරකයක් සම්බන්ධව කතා කරන්න.

අද කතා කරන ස්මාරකය ගැන කතා කරන්න ප්‍රවේශයක් ගත්තොත්පෙරදිග ප්‍රදේශවල තමන්ගේ ආදිපත්‍යය පතුරවමින් හිටිය පෘතුගාලය තමන්ට එරෙහිව කටයුතු කරපු මුස්ලිම්වරුන්ගේ නැව්වලට වගේම මුස්ලිම්වරුන්ගේ ප්‍රදේශවලට ප්‍රහාර එල්ල කරමින් හිටියා. ඉන්දියාව මුල් කරගෙන පෙරදිග ඉන්දියාවේ පාලන කටයුතු කරගෙන ගිය පෘතුගාලය ලංකාව කියන කුඩා දූපත ගැනත් විමසිලිමත් වෙමින් හිටියේ.


මේ අතරවාරයේ මුස්ලිම් වෙළෙඳ නැව් මංකොල්ල ඉන්දියාවේ පෘතුගීසි ප්‍රතිරාජයා වුණු දොන් ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ද අල්මේදාගේ පුතා වුණු දොන් ලෝරෙන්සෝ ද අල්මේදා ඇතුළු පෘතුගීසී භට කණ්ඩායමක් 1505 මාර්තු 25 පිටත් වෙනවා. මේ කණ්ඩායම දකුණු ඉන්දියාවේ ක්වින්ලොන් නගරයට ආපුවාම දැනගන්න ලැබෙනවා මාලදිවයින හරහා රතු මුහුද බලා යන මුස්ලිම් නැව් කණ්ඩායමක් ගැන. 

ඒ පිරිස පසුපස හඹාගෙන යන පෘතුගීසි නැව් කණ්ඩායම කුණාටුවකට හසුවෙලා අවසානයේදී ගාලු බොක්කට ගොඩ බහිනවා. ඊට පස්සේ පෘතුගීසීන් කණ්ඩායම 1505 ඔක්තෝබර් 15 කොළඹ වරායේ නැංගුරම් දානවා. [පෘතුගීසීන් පැමිණියේ 1505 නෙමෙයි 1506 කියලත් මතයක් තිබෙනවා.] 

පස්සේ පරංගියා කෝට්ටේ ගියා වගේ කතා ඔක්කෝම වෙලා අවසානයේදී පෘතුගීසි දූතයන් සහ කෝට්ටේ රජතුමා අතර වුණු සාකච්ඡාවලින් වෙළෙඳ කටයුතු පිළිබඳව වගේම සතුරු ආක්‍රමණවලින් වෙරළබඩ ප්‍රදේශ ආරක්ෂා කරන්නත් පෘතුගීසීන් එකඟ වෙනවා. මේ සඳහා වාර්ෂිකව කුරුඳුවලින් දීමනාවක් දෙන්න රජතුමා එකඟ වෙනවා. 

පෘතුගීසී සමයේ කොළඹ වරාය

මේ සාකච්ඡා අවසන් වෙලා පෘතුගීසි පිරිස නැවත වරක් ඉන්දියාව බලා පිටත් වෙන්න කලින් තමන් කොළම් තොටට පැමිණෙද්දී මුලින්ම දැකපු වරාය ආසන්නයේ වුණු කුඩා කඳු ගැටය තමන්ගේ ආරක්ෂක ශාන්තුවරයා වුණු ශාන්ත ලෝරන්ස් නමින් නම් කරපු පෘතුගීසීන් එහි මුහුදට ආසන්න බිම් තීරුවේ වෙළෙඳ ගබඩාවක් ඉදි කරලා ඒ අසළින්ම පල්ලියකුත් ගොඩනංවනවා. ඒ පල්ලියත් කැප කරන්නේ ශාන්ත ලෝරන්ස් මුනිඳු වෙනුවෙන් [පෘතුගීසි කණ්ඩායමේ නායකයාගේ නමත් ලෝරන්ස් වීම මේකට තවත් හේතුවක්]

ඒ වගේමයි ඔවුන්ගේ ලංකාගමනය සිහිපත් කරලා ගල් පර්වතයක ඒ බව සඳහන් කරන්න කෝට්ටේ රජතුමාගෙන් අවසර ගන්නවා. මේ ක්‍රියාවේ අරමුණ වෙන්නේ මේ ප්‍රදේශයට පළමුවරට පැමිණි යුරෝපා ජාතිය තමන් බව හඟවලා ඒ සඳහා පෘතුගීසි අයිතිවාසිකම පෙන්වන්න. 

ඉතින් මේ නිර්මාණය සම්බන්ධව තමා අද e-අටුවාවෙන් විස්තර කතා කෙරෙන්නේ. 

පෘතුගීසි ආදිපත්‍ය බිඳ වැටිලා ලන්දේසී ආදිපත්‍ය වෙරළබඩ කලාපයේ පැතිරීමත් එක්ක මේ ආසන්නයේ තිබුණු ශාන්ත ලෝරන්ස් පල්ලිය කඩා බිඳ දැමෙනවා වගේම මේ නිර්මාණය ගැනත් ජනතාවට අමතක වෙලා යනවා. පෘතුගීසීන් මේ නිර්මාණය කරලා සියවස් ගණනකට පස්සේ 1875 දී කොළඹ වරායේ මේ ප්‍රදේශය නිරිතදිග දිය කඩනයට සම්බන්ධ කරද්දී පොදු වැඩ දෙපාර්තමේන්තුවේ කම්කරුවන් මේ නිර්මාණය දකිනවා.

මේකේ තිබුණු සුවිශේෂීත්වය වටහා ගන්න බ්‍රිතාන්‍ය රජය 1898 දී මේ නිර්මාණය තිබෙන ටොන් 20 ක් පමණ බර වුණු ගල් කුට්ටිය එතනින් කඩලා ඉවත් කරලා වරායේ රේගු ගොඩනැගිල්ල අසළින් තබලා තියෙනවා. 1912 දී මේ ගල් කුට්ටිය කොළඹ කොටුවේ රැජිණ මන්දිරය අසළ තිබෙන ගෝර්ඩන් උද්‍යානයේ තැන්පත් කරනවා. 

පෘතුගීසී ස්මාරකය ගෝර්ඩන් උද්‍යානයේ තැන්පත් කර තිබූ අයුරු

මීට වසර කීපයකට කලින් වික්ටෝරියා මහා රාජිනියගේ ප්‍රතිමාව ඉවත් කළා වගේම මේ ස්මාරකයත් ගෝර්ඩන් උද්‍යානයෙන් ඉවත් කරනවා. මේ පෘතුගීසි ස්මාරකය කොළඹ වරාය පරිශ්‍රයට නැවත වරක් ගෙන එනවා. වර්තමානය වෙද්දී කොළඹ වරාය පරිශ්‍රයේ මෙය තබා තිබෙනවා.

 වර්තමානයේ මෙම පෘතුගීසි ස්මාරකය කොළඹ වරායේ තබා ඇති ආකාරය
[ඡායාරූපය ඉරන්ත කරුණාරත්න මහතාගෙනි]
මේ නිර්මාණය තිබුණු දේ විස්තර කළොත් පෘතුගාල රජතුමාගේ රාජකීය ලාංඡනය සහ ඊට ඉහළින් කුරුසයත් කොටා තිබෙනවා දැක ගන්න පුලුවන්.

පෘතුගීසින් පිහිටවූ ස්මාරකය  

පෘතුගාල රාජකීය ලාංඡනයේ ප්‍රධාන පළිහට ඉහළින් පෘතුගාල රජුගේ ඔටුන්නත් ප්‍රධාන පළිහ ඇතුළේ තිබෙන කුඩා පලිහේ කුරුසයක හැඩයට තබලා තියෙන Quninas නමින් හැඳින්වෙන පලිහවල් 5 ක් දැකගන්න පුලුවන්. ඒ Quninas පලිහවල් ඇතුළේත් bezants නමින් හැඳින්වෙන රන් කාසි 5 බැගින් කතිර හැඩයකට තබා තිබෙනවා.

මේවායින් සංකේතවත් කරන්නේ ජේසුතුමා කුරුසයේ තබ ඇණ ගැසීමෙන් පස්සේ එතුමාගේ ශරීරයේ ඇතිවුණු තුවාල 5. මෙවැන අර්ථ නිරූපණයක් සහිත සංකේත පෘතුගාල රාජ්‍ය ලාංඡනය පැමිණීමට හේතුව වෙලා තියෙන්නේ වර්ෂ 1139 දී සිදුවුණු Ourique හි ප්‍රාතිහාර්යය නමින් හැඳින්වෙන සිදුවීම. 

Ourique හි ප්‍රාතිහාර්යය

ඒ වසරේ සිදුවුණු Ourique හි සටනට කලින් ඒ සටන සඳහා මුල්වුණු වංශාධිපති අෆොන්සු හමුවට එන මහලු තවුසෙක් පවසනවා මේ සටනින් ඔහු ජයගන්නා බවත් දෙවියන් වහන්සේගේ ආශිර්වාදය ඔහු සමඟ වන බවත්. පස්සේ ඒ දෙවියන්ගේ පණිවුඩය රැගත් පුද්ගලයාගේ උපදෙස් පරිදි හුදෙකලාව ඇවිද යද්දී වංශාධිපති අෆොන්සු දකිනවා ජේසුතුමා කුරුසප්‍රාප්ත වෙලා ඉන්න සිදුවීම ඔහු ඉදිරියේ මැවිලා තියෙනවා. 

ඒ අවස්ථාවේදී ඔහුට ඇහෙනවා ජේසුතුමා පොරොන්දු වෙනවා ඔහු සටනින් ජයගන්නවා වගේම ඔහු පරපුරේ අය දේශ දේශාන්තරවල තමන්ගේ ආදිපත්‍යය පතුරනවා කියලා. මේ සිද්ධියත් සමඟ අතිශය සතුටට පත්වෙන වංශාධිපති අෆොන්සු අනාවැකිය විදිහටම මූර්වරුන් සමඟ කරපු සටනින් ජය අරගෙන  I අෆොන්සු නමින් පෘතුගාලයේ රජකමට පත්වෙනවා. 

පෘතුගාල රාජකීය ලාංඡනය

ඊට පස්සේ ජේසුතුමා කරන ගෞරවයක් විදිහට කුරුසයේදී එතුමාට සිදුවුණු තුවාල 5 සංකේතවත් කරලා Quninas පලිහවල් 5 ක් කුරුසයක් ආකාරයට තබලා තම ලාංඡනය නිර්මාණය කරනවා. ඒ Quninas පලිහවල් 5 න් වංශාධිපති අෆොන්සු සටනින් පරාජය කරපු මූර් නායකයන් 5 දෙනාවත් සංකේතවත් කරනවා. 

Quninas පලිහවල් ඇතුළේ තිබෙන bezants හෙවත් රන් කාසිවලින් ජේසුතුමා පාවා දීම වෙනුවෙන් ජුදාස් ලබා ගත් කාසි 30 සංකේතවත් කරනවා [මැද Quninas පලිහේ කාසි ගණන දෙවරක් ගණන් අරගෙන] කුඩා පලිහ වටා බලකොටු 7 ක් දැකගන්න පුලුවන්. අෆොන්සු රජතුමා විසින් මූර්වරුන් පරදවා අල්ලා ගත්තු බලකොටු 7 එයින් නිරූපණය කෙරෙන බවයි කියවෙන්නේ.

පෘතුගාල රාජකීය ලාංඡනයත් ඉහළින් කුරුසය ඇති අතර මේ කුරුස ආකෘතිය Protuguese Cross Of Order of Christ නමින් හඳුන්වනවා. මේ ආකාරයෙන් රාජකීය ලාංඡනයට ඉහළින් දක්වා තිබීමෙන් දෙවියන් වහන්සේගේ සර්වබලධාරීත්වය නිරූපණය කෙරෙනවා. 

පෘතුගීසින් පිහිටවූ ස්මාරකයේ සිතුවමක්

පෘතුගාල රාජකීය ලංඡනයට දකුණු පසින් පහළට වන්නට JSOI කියන අකුරු 4 දැකගන්න පුලුවන්. මේක 1501 වශයෙන් අදහසක් ඉදිරිපත් වුණත් මේ අකුරු 4 JSOI කියලා පිළිගන්න එක වඩාත් විශ්වාසනීයයි. මේ අකුරු 4 න් කියවෙන්නේ Jesus Salvator Orientalium Indiorum හෙවත් නැගෙනහිර ඉන්දියාවේ ගැලවුම්කරුවා ජේසුතුමා කියන අදහස.

පෘතුගාල රාජකීය ලාංඡනයට පහළින් තිබෙන එකට බැඳිලා තිබෙන G.G අකුරු දෙකෙන් මේ ලාංඡනය කොටන ලද නිර්මාණකරුවා වන ගොන්සාලෝ ගොන්සාල්වේස්ව දක්වනවා.

පෘතුගීසීන් විසින් අලුතෙන් ගවේෂණය කළාට පස්සේ ඒ ප්‍රදේශයේ පර්වතයක මේ ආකාරයෙන් සටහනක් තබන එක සිරිතක් විදිහට පැවතුණු බව පෙනෙනවා. ඒ සිරිතේ අවධි 3 ක් දැකගන්න පුලුවන්. ආරම්භයේදී ශක්තිමත් ලීයකින් කරපු කුරුසයක් තමන් අලුතෙන් ගවේෂණය කරපු ප්‍රදේශය ස්ථාපනය කරලා තියෙනවා.


 අප්‍රිකාවේ කොංගෝ ගඟ අසළ යෙලාලා පර්වතයේ පිහිටි පෘතුගාල දේශ ගවේෂණ සටහන

දෙවෙනි අවස්ථාව විදිහට තමා අලුතෙන් ගවේෂණය කරපු ප්‍රදේශයේ ගල් පර්වතයක පෘතුගාල රාජකීය ලාංඡනය, කුරුසය, ගවේෂණය සිදු කළ කපිතාන්ගේ නම, ගවේෂණය කළ වර්ෂය සටහන් කරලා තියෙන්නේ.

 පෘතුගාලයේ Fortaleza de Sagres ප්‍රදේශයේ තිබෙන දේශ ගවේෂණ කුළුණක්

අවසාන අවධිය තමා Padrao නමින් හැඳින්වෙන ගල්වලින් කරපු කුළුණක ඉහත විස්තර සටහන් කරන එක.

ලංකාවෙන් හමුවෙන පෘතුගීසි සටහන මේ අවධි තුනෙන් දෙවෙනි අවධියට අයත් වුණත් එහි ගවේෂණය කළ වර්ෂය සහ ගවේෂණය සිදුකළ කපිතාන්වරයාගේ නම සටහන් කර නොතිබීම ගැටලුවක්. සමහර විට මේ අවධිය ආරම්භ වුණු මුල් කාලයේදී එවැන්නක් නොතිබුණා හෝ එහෙමත් නැත්නම් ඒ විස්තර සටහන් කර තිබූ කොටස විනාශ වෙලා වෙන්නත් පුලුවන්.

පෘතුගාලයේ Guarda දිස්ත්‍රික්කයේ පිහිටි Good Castle හි කොටා ඇති පෘතුගීසි රාජකීය ලාංඡනය

ඉතින් බ්‍රිතාන්‍යයන් වේවා වෙනත් යුරෝපා ජාතියක් නිර්මාණය කළා වේවා මේ නිර්මාණය දැන් ලංකාවේ ඉතිහාසයත් එක්ක බැඳුණු දේවල්. දෙයක්. කලින් සටහනෙන් කිව්ව විදිහට වික්ටෝරියා මහා රාජිනියගේ ප්‍රතිමාව කොළඹ ගෝර්ඩන් උද්‍යානයෙන් ඉවත් කරලා ජාතික කෞතුකාගාර භූමියේ තැන්පත් කළා වගේ මේ ස්මාරකයත් ගෝර්ඩන් උද්‍යානයෙන් ඉවත් කරලා කොළඹ වරාය ආසන්නයට ගෙනවිත් දමලා තියෙන්නේ. 

ගෝර්ඩන් උද්‍යානයේ තිබූ වික්ටෝරියා ප්‍රතිමාව සහ පෘතුගීසි ස්මාරකය
විහාරමහාදේවි උද්‍යානයේ සහ වරාය අසළ දමා තිබූ අයුරු

අපේ රජ දරුවන් නිර්මාණය කරපු දේවල්වලටත් කුඩම්මාගේ සැළකිලි අත්වෙන කාලෙක මේ නිර්මාණවලට වෙන දේවල් ගැන හිතන්න දේකුත් නැහැ වගේ

කතාව ලියන්න පාදක කරගත්තේ පෝල් ඊ. පීරිස්ගේ ලංකාව-පෘතුගීසී යුගය, ආර්.එල්. බ්‍රෝහියර්ගේ කොළොම්පුර පුරාවෘත්තය, එස්.පී. පෙරේරා පියතුමාගේ ලංකා ඉතිහාසය-පෘතුගීසි යුගය ග්‍රන්ථ සහ පහත දක්වලා තියෙන අන්තර්ජාල මූලාශ්‍ර

http://www.twcenter.net/forums/showthread.php?t=343094&page=2
http://archives.dailymirror.lk/2003/07/09/feat.html
http://www.thesundayleader.lk/archive/20060521/spotlight.htm
http://www.crazylanka.com/portuguese.htm
http://kermeey.blogspot.com/2006/02/colombo-fort.html